Ma`lumotlar : 1091
Xabarlar soni: 197
Bugun: 7.3.2021
Soat: 19:18
Sitilincha himoya Karpov va Saks Linares 1983
Muallif: Mengliyev Sh.
Qo`shilgan sana: 2015-08-22
Sitilincha himoya Karpov va Saks Linares 1983
Odatda musabaqada o’ynalgan eng yaxshi partiyani maxsus juriy aniqlaydi. Ushbu xalqaro turnirda mutasadi bu ishni ishtirokchilarining o’ziga havola qilishda har bir grasmestirga bir varaqdan qog’oz berishib eng yaxshi partiyani ko’rsatish taklif etildi. Natijada 10 tadan (jami ishtirokchi 11 ta edi-yu, lekin musobaqa tuvgashi bilanoq ketib qolgan D.Saks ovoz berishda qatnashmadi ) 7 ovoz olgan quyudagi partiya eng yaxshi deb topildi.
1. e2- e4 c7- c5
2. Kgl- f3 e7-e6
3. d2-d4 c5:d4
4. Kf3:d4 Kg8- f6
5. Kb1-c3 d7- d6
6. g2-g4 . . .
Ushbu partiya 3-turda o’ynalib Vengiriyalik grasmester dastlabki ikki uchrashuvini o’z foydasiga hal qilgan edi. Bunday qisqa turnerdan peshqadamni toxtatib qolish uchun urungan jahon chemoioni Paul Kares nomi bilan ataluvchi kaskin variantni qallashga aht qildi.
Vaziat tez orada chigal tus oladi.
6. . . . h7- h6
7. Lh1-g1 Cf8- e7
8. Cc1- e3 Kb8- c6
9. Fd1- e2 . . .
Ya. Timman bilan Mar-del Plata (1982-yil) da o’ynalgan partiyada Karpov 9. Ce2 o’ynagan va kurash
shunday davom etgan edi. 9. . .a6 10. Fd2 K: d4 11. F:d4 12. Fd2 Ce6 13.Cf3 Kd7 14. Kd5 Cg5 15. 0- 0 -0 Lc8 16. Kpb1 C:d5 17. ed Kc5 18. Lh1- oqlar biroz ustinlikka ega. Xayol boshqacharoq 9. Fe2 yurishning g’oyasi kata rokirofkadan kryin oq ruh bilan qora farzinning d liniyasiga qarama-qarshi turib qolishdan tezroq foydalanishdan iboratdir.
9. . . . Cc8- d7
10. h2-h4 . . .
Oldiniga 10. 0- 0-0 ni mo’ljallangan oqlar harfiga 10. . K:d4 11. C:d4 e5 12.Ce3- Lc8 dan keyin bunday vaziyatlarda yuz beruvchi odtiy sifat qurboni - Lc8:c3 va Kf6:e4 imkoniyatini bermaslikka qaror qiladi. Endi ular g4-g5 ko’magida f6 dagi otni muhim pozitsiyasidan haydamoqchi
10. . . . Kc6:d4
11. Ce3:d4 e6-e5
12. Cd4-e3 Cd7-c6
Mantiqiy yurish. Endi 13.f3 javobi shubhali ko’rinadi, chunki e1-h4 diognali ochilib qoladi,binobarin f6dagi ot h7ga chekingan taqdirda oqlar oqibati nomalum piyoda (h4 dagi) qurboniga borishga majbur bo’lib qoladi.
13. Fe2-d3 . . .
e4 piyodasi himoyalanib d5 xonasi yaxshiroq nazorat ostiga olindi. 14. g5 tahlikasi tug’ilganligi tufayli qoralar biron-bir chora topish kerak, aks holda noxush pozitsiyaviy iskanjaga qoladi.
13. . . . Fd8-a5
Endi qanday qilib qoralarning tasabbusini yaxshiroq daf etsa bo’ladi. Agar 16. Kc3 bo’lsa, 16. . . d4 17. C :d4 Ld8 dan keyin moddiy muvoznat tiklanadi va qoralarning imkoniyatlari kamida tenglashadi. 16. Kg3 ning nomaqulligi ravshan : 16. . .d4 17. Cd2 F; a2 - qoralar ham sipoh evaziga yetarli piyodaga ega. 16 Fd2 F:a2 17. Kc3 Fa1+ 18. Kb1 d4 dan keyin qoralar sipohiga qaytarib oladi . Eng yaxshisi 16. Fc3 ga o’xshaydi , lekin 16. . . F :c3 17. K : c3 d4 18. Kb5 0-0 19. Cd2 C: h4 dan keyin qoralar bir sipoh evaziga ikki piyodaga ega bo’ladi , oq sipohlar esa noqulay joylashgan .
Biroq oqlarlarning ixtiyorida kuchli javob javob borligi malum boladiki ,uni spoh qurbon qilish oldidan raqibni payqamay qolganligi turgan gap .
16. Fd3 – b3! . . .
Endi qoralar otni olishga majbur, shundan keyin ularning shohi ikkala tomonga ham rokirovka qilishdan muhim Bo’lib markazda xafli vaziyatda turib qoladi.
16. . . . d5:e4
17. Cf1-c4 Lh8-f8
Qora rux noqulay pozitsiyani egallab ,to o’yinning ohirigacha shu yerda qolib ketadi . 17 . . . 0-0 yomon edi, chunki 18. g5 hg 19. C:g5 dan keyin qora shox qattiq hujumda qoladi.
18. Ld1-d5! Cc6:d5
18. . .Fc7 ga oqlar 19. Cb5! javobni berardi.
19. Cc4:d5 La8-d8
Ta’biiy lekin eng yahshi yurish emas , balki 19. . . .Fb4 20.C:b7 F:b3 21.ab Lb8 bo’lganda eng yahshisi 22.C:e4 (22.Cc6+Kpd8 23. . . .Kpc7 ems, chunki 24. C:b8+ L:b8 25.C:e4 balki 23. . . Lb4!)dir.
20. Cd5-c4 . . .
20. C:b7 ga qoralar 20. .. Cc5 yurib, fillarni almashtirishi va shoxiga nisbatan havfsiz qora xonalarda jon saqlash imkonini yaratishi mumkun edi. Oqlar b7 piyodasini farzinni zarbasida ushlab, filni esa keyinchalik a4-e8 diaganalga o’tqazishni mo’ljallamoqda.
20. . . . Ce7-b4
21. c2-c3 b7-b5!
21. . . Cd6 bo’lganda, 22. F:b7 Fc7 dan keyin oqlar yo oddiygina 23. F:c7 C:c7 24. C:a7 yoki hujumni to’htatmaydigan 23. F:e4 yo`li bilan afzallikka erishadi.
22. Cc4-e2 . . .
Albatta, ikki filni saqlash kerak.
22. . . . Cb4-d6
23. Fb3-d5 . . .
23. C:b5+Kpe7 dan keyin qora ruhlar bilan o’ynab qoladi.
23. . . . Kpe8-e7
Hal qiluvchi shumday paytda qoralarning o’z sipohlarini bir birini qovushtirishga intilayotganini tushunsa bo’ladi. Lekin 23. .Fc7 yurishi himoyalanishga ko’proq imkoniyat berardi; bu yurishdan keyin oqlar yo’l tanlashda anchagina mushkullikka uchrar edi.
“Men –deb izoh beradi A. Karpov , - avval 24. C:b5+Kpe7 25. Kpc2! Ko’rib chiqqan edim. Oxirgisi xam profilaktik, xam kuch jihatdan eng yaxshi yurish bo’lsa kerak. Ikkinchi g’oya 24. g5 dan iborat bo’lib raqibini 24. . . F:3+ga undash edi. Bu xolda deydi jahon chempioni 25. Kpb1 dan so’ng oqlar operatsiyalar uchun <<c>> liniyasiga eg a bo’lardi. Aytmoqchi teksdagi yurishning Kpe7 o’rniga ham c3 ni urish mumkun edi. : 23. . . F:c3+24. Kpb1 va endi qoralar 24. . .F:b2 +ga ahd qilsa 25. Kp:b2 Ca3+ 26. Kp: a3 L: d5 keyin ikki filga qarshi bir ruxu uch piyodaga ega bo’ladiyu, ammo, ammo o’yinni boy berishi muqarrar . O’zining 23-yurishini qilayotib, raqibim chamasi javobimni ko’rmay qolganga o’xshaydi”.
24. Ce3-c5! . . .
Endi 24…Fc7 yuborib bo’lmaydi, chunki 25. F:e5+Kpd7 26. C:d6 F:d6 27. Ld1. Bordiyu 24/ / /F6bo’lsa, 25. Cc4 (25…bc? Ga 26.C:d6+va27. F:a5)dan keyin mot xolati yuz beradi.
24. . . . Cd6:c5
25. Fd5:e5+ Kpe7-d7
26. Fe5:c5 Fa5-c7
27. Fc5-15+ Kpd7-e7
27… Kpc6 bo’lgan taqdirda xujum shunday davom etardi:
28. F:b5+Kpd6 29.Fb4+Fc5
30. Fb7 Kpe5
31. Le1 F:f2 32. Fc7+Ld6 33.Ld1 Ld8 34.Cc4 va xokozo.
28. Ff5:e4+ Kpe7-d7
29. Fe4-f5+ Kpd7-e7
30. Lg1-e1 Ld8-d6
31. Ce2-c4+!. . .
Eng muximi, qora ruxni e6 xonasiga yo’laymaslikdir.
31. . . . Kpe7-d8
32. Cc4:b5 a7-a6
Agar 32. . .Lf6 bo’lsa, 33. Fd5+Kpc8 34. Le7!! F :e7 35. Fa8+ Kpc7 36. F:a7+Kpd6 37. Fb6+Kpe5 38. Fd4+Kpe6 39. Cc4+.
33. Cb5-a4 g7-g6
34. Ff5-f3 Kpd8-c8
Qoralarning oxirgi yurishi A. Karpovga o’yinni juda chiroyli yakunlash imkonini beradi. Lekin ularda boshqacha biron-bir durustroq yo’l xam ko’rinmaydi.
35. Le1- e7!! Ld6-d1+
35. . .F :e7 bo’lsa, 38. Fa8+Kpc7 39. Fa7+Kpd8 40.Fb8x
36. Kpc:d1 Fc7:e7
36….Ld8+bo’lgan 37.Kpc1 yaramaydi, chunki qora rux d4 xonasini nazoratga oldi; lekin 37. Ld7! Dan so’ng oqlarni ikki piyodasi ortiq bo’lgan farzinli endshipil yuzaga kelardi
37. Ff3-a8+ Kpc8-c7
38. Fa8-a7+ Kpc7-d6
39. Fa7-b6+
Qoralar taslim bo’ldi, chunki ikki yurishda mot: 39. . .Kpe5 40. Fd4+Kpe6 41.Cb3x. Yuksak sovringa sazovor o’yin.
1908 marta o`qildi.
![]() |
![]() |