Ispancha partiya Shteyn Karpov, 1970

Muallif: Mengliyev Sh.

Qo`shilgan sana: 2015-05-02

Ispancha partiya Shteyn Karpov, 1970

1. e2-e4 e7-e5

2. Kg1-f3 Kb8-c6

3. Cf1—b5 a7-a6

4. Cb5-a4 Kg8-f6

5. 0-0 Cf8-e7

6. Lf1-e1 b7-b5

7. Ca4-b3 d7-d6

7…0-0 dan keyin qoralar 8. a4 bilan hisoblashishi kerak.

8. c2-c3 0-0

9. h2-h3 Kc6-b8

10. d2-d3 …

Bu yurish odatdagi 10. d4 ga qaraganda murakkabroq
manevirli o’yinga olib kelsa-da, oqlar shu tarzda o’ynab, debyut afzalligining bir qismidan ajrasa kerak.

10 … c7-c5

Breyer himoyasining asosiy g’oyasi – e4 piyodasiga

tazyiq qilish 10. d3 dan keyin biroz ahamiyatini yo’qotgan ekan, qoralar ham rivojlanish sxemasining tusini o’zgartirmoqda. Mening tajribamda bu variantning boshqacha xili ham uchragan: 10…Kbd7 11. Kbd2 Cb7 12. Kf1 Kc5 13. Cc2 Le8 14. Kg3 Cf8 15. b4 Kcd7 (15… Ke6 yursa ham bo’ladi).

11. Kb1 – d2 h7 – h6

Qoralar raqibning keyingi harakatlarini poylab, hozircha foydali profilaktik yurish qilmoqda. Agar oqlar d3 – d4 yo’li bilan markazda hujum boshlashni tayyorlashga qaytadigan bo’lsa, Cb7 va Kbd7 o’ynash o’rinli bo’lib chiqadi.

12. Kd2 – f1 Kb8 – c6

13. Kf1 – g3 Lf8 – e8

14. a2 – a4 Cc8 – d7

15. Cc1 – e3 …

Ehtimol, 15. Kh2, Cf8 16. Ff3, keyin Kh5 qilib pozisiyaviy o’yin olish yoki 17. ab ab 18. L: a8 F: a8 19. C : h6 dan so’ng taktikaviy operatsiyalarga o’tish kuchliroqdir. Sur’atni tejash va birdaniga 12-14 bilan boshlanuvchi planni amalga oshirishga o’tib bo’lmaydi. 15. Kh2 ga 15…Cf8 javobini berish va agar 16. 14 bo’lsa. 16…c4 17. dc dc (17…Ka5 ham ko’rib chiqishga arziydi) 18. C:c4 ef 19. C:f4 Fb6 + 20. Kph1 F:b2 va oqlarning piyodalar safi tarqab ketadi. Ularning pozisiyasi endi yomonroq bo’lsa kerak. 15.Kh4 ga ham erta bo’lib, o’yin shunday davom etishi mumkin: 15…Ka5 16. Cc2 K:e4 17. de (17.K:e4 C:h4 18. K:d6 C:f2 +19. Kp:f2 Ff6+) 17…C:h4 18. F : d6 Kc4 19. F : c5 Lc8 20. Fd5 C : g3 21. Fg Fb6+22. Kph2 C : h3 23. Kp:h3 Lcd8 – farzin tutiladi.

16 …. Ce7 – f8

Kuchlarini aynan ,,ispancha’’ qayta guruhlashtirish
davom etmoqda. Qoralar debyut samaralaridan mamnun bo’lsa arziydi: ular raqibning ikkala flang va markazdagi aktiv planlariga qarshi harakat qilishga tayyor.
16 Kf3 – d2 Boshqacha chekinish - 16. Kh2 dan keyin ham oqlar e5 piyodasiga bo’lgan tazyiqni bo’shashtirar va bu ham 16… Ka5 17. Cc2 d5! 18. ed(yoki 18. Ff3 d4)
18 … K : d5 19. Cd2 c4 manevrini qilishga imkon berar edi. 16. Fb1!? Yurishi e’tiborga loyiq edi. Teng imkoniyatlar yaratuvchi 16. d4 ed 17. cd c4 (17…K : e4? 18. K : e4 L : e4 19. dc dc 20. ab ) 18. Cc2 Kb4 ham chakki emas.

16. … Kc6 – a5

17. Cb3 – c2 d6 – d5!

Shunday qilib, tashabbus qoralarga o’tadi. Muhumi, qarama – qarshi zarba berish yo’li bilan f2 – f4 yurishning oldini olishdir.

18. d3 – d4 …

Oqlar, balki, har qanday, 18. f4 ga ahd qilsa arzirdi. 18…d4 19. cd cd 20. Cf2 ef 21. Ke2 dan keyin ularning pozitsiyasi aytarli darajada qoniqarli. Bordiyu, 18.. ef 19. C: f4 g5 20. Ce3 bo’lsa, juda keskin kurash boshlanib ketadi. Shuning uchun qoralar hammasidan ko’ra pozisiyaviy afzallik beruvchi 18…d4 19. cd (19.Cf2 dc 20. bc ef 21. Ke2 g5 va qoralar ortiq piyodasini saqlab qoladi) 19…ed 20. Cf2 Kc6 ni tanlagani ma’qul.

19. … Ce7 – f8

20. c3 – d4 e5 – d4

21. Ce3 – d4 Ka5 – c6!

Shu yo’l bilan qoralar o’zining markazidagi ustunligini ko’rsatadi va bir piyodani qurbon qilib, uzoq davom etuvchi tashabbusga erishadi.
21. Cd4 : f6    Fd8 : f6
22.    a4 : b5    ….
22. ed Kb4 bo’lgan taqdirda qoralar aytarli ustunlikka ega bo’ladi. Mana bu final judayam qiziq : 23. L : e8 24. ab C : b5 25. Lb1 K : d5 26. Cb3 F : f2 + ! 27. Kp : f2 Cc5 +28. Kpf3 Le3 + va yana ko’pi bilan to’rt yurishdan so’ng mot.
22.    …    Kc6 – b4!
Oqlar   <<a>>   liniyasining ochilishini kata ko’tarinkilik bilan qarshilagan bo’lardi. Endi esa ularni jiddiy qiyinchiliklar kutayapti.
23.   b5 : a6    …
Qurbonni qabul qilish majburiy, bo’lmasa 23… C : b5 dan keyin qora sipohlar taxtaning kata qismida hukumronlik qila boshladi.
23.   …    La8 : a6
23 … Cc5 24. Kf3 (boshqalarni <<chiroyli >> emas : 24. Lf1 Cb5 25. Ke2 C : e2; 24. Kh1 F : b2; 24. Le2 Cb5 va hokozo ) 24…Fg6!! (Qoralar a6 piyodasini sira unutmaydi,   lekin ortiqroq xavf – xatarlar barpo qilib, uni olishga shoshilmaydi ) dadilroq edi. Endi F : g3 dan qanday himoyalansa bo’larkan?   Agar 25, Ke2 (25... C :h3 ga 26. Kf4 o’ynash uchun ) bo’lsa, oddiygina 25… de oqlarni qiyi ahvolga solib qo’yadi.
Partiyada qilingan yurishdan keyin qarorlarning afzalligi judayam pasayib ketadi.
24.   La1 : a6    Ff6 : a6
25.   Cc2 : b1    ...
25. Kf3 ishonchliroq bo’lib durang naqd edi.
25.   ...    d5 – d4!
Bir piyoda ortiqligi va operatsiyalarda ikkala tomondan qatnashayotgan kuchlarning kamligiga qaramay, oqlar manevrlar qilishda ma’lum darajada qiyinchilik sezmoqda.
26.   Kg3 – e2     d4 – d3
27.   Ke2 – f4    ...
Ot d3 piyodasini nishonga olib turibdi va kezi kelganda d5 ga tushib olmoqchi. Buning ustiga oqlar g’alati tuzoq qo’yib qo’ydi.
27.   ...    Cf8 – d6
27... Cb5 to’g’irroq bo’lib, undan keyin oqlarda durang qilish yo’l bo’lsin edi.
28. Kf4 : d3!    ...
28. Kd5 K : d5 29. Ed L : e1 +30. F : e1 Cb5 bo’lganda oqlar –

ga himoyalanish oson emas. Endi esa Shteyin <<d>> liniyasida sipohlarning qavatlashishidan foydalanib, mohirona tenglikka erishadi.
28.   ...    Kb4 – d3
29.   Cb1 d3 : Fa6 :d3
30. Kd2 – f3!    Cd7 – b5
Yoki 30... Fa6? – 31. e5.
31. Fd1 : d3   Cb5 : d3
32. Le1 – d1    Cd3 : e4
32…Ld8 33. L : d3 Ch2 + 34. K : h2 L :d3 dan keyingi o’yin oxirida harfni yana juda uzoq   <<azoblash>> mumkin edi-yu, lekin to’g’risi endshpil albatta bitim bilan tugashi kerak.
33. Ld1 : d6    Ce4 : f3
34.   g2 : f3    Le8 – b8
35.   Ld6 – d2    Kpg8 – h7
36. Kpg1 – g2    Kph7 – g6
37. Kpg2 – g3    Kpg6 – f5
38.   h3 – h4
Durang.

2138 marta o`qildi.

shoydullo adminstrator